Het Vlaams Vredesinstituut heeft de pas bekend gemaakte criminaliteitsstatistieken van 2011 onder de loep genomen. De vaststellingen van illegaal bezit en illegale handel van vuurwapens zijn dan wel gedaald t.o.v. 2010, ze zijn wel verveelvoudigd t.o.v. 2006, het jaar van de invoering van de nieuwe Wapenwet.
Cijfers voor 2011
In 2011 werden in België 5560 gevallen van illegaal vuurwapenbezit vastgesteld door de politie. Dat is fors minder dan in 2010, toen dat er nog 6928 waren. Vergeleken met de periode voor de invoering van de nieuwe wapenwet, blijft het aantal vaststellingen echter bijzonder hoog. Ter illustratie: in 2006 werden 3.656 gevallen van illegaal wapenbezit vastgesteld, het gaat daarbij niet alleen over vuurwapens maar bijvoorbeeld ook over messen of boksbeugels; in 2011 werd illegaal wapenbezit 10.121 keer vastgesteld (waarbij het 5.560 keer ging om illegaal vuurwapenbezit).
De vaststellingen van illegale handel in vuurwapens vertonen een zelfde trend. Voor 2011 rapporteert de politie 176 gevallen: een daling t.o.v. 2010 (281 gevallen), maar een sterke stijging t.o.v. 2006. Het illegaal dragen van een vuurwapen werd 779 keer vastgesteld, wat op een zelfde niveau is als voorgaande jaren.
Illegale vuurwapens niet alleen in het criminele milieu, maar ook bij burgers thuis
Illegale vuurwapens verwachten we traditioneel in het criminele milieu. De stijging van het aantal vaststellingen sinds 2006, is echter grotendeels toe te schrijven aan een aanzienlijke groep ‘gewone’ burgers die illegaal een vuurwapen in bezit hebben. Na de moordende raid van Hans Van Temsche, werd de Belgische Wapenwet in 2006 gevoelig verstrengd. Wapens die voorheen vrij verkrijgbaar waren, zoals jachtgeweren, werden bij de invoering van de wet vergunningsplichtig. Veel particulieren hebben bij de invoering van de nieuwe wapenwet hun wapen niet ingeleverd of geregulariseerd. Het wegwerken van de administratieve achterstand in de nasleep van het invoeren van de nieuwe wet, leidt er toe dat op basis van het Centraal Wapenregister (CWR) meer en meer dergelijk illegaal wapenbezit wordt vastgesteld.
Sommige mensen gingen bewust niet in op de regularisatie- en inleveringscampagne van de overheid na de invoering van de nieuwe wapenwet. Het is bijvoorbeeld opvallend dat uit cijfers van het CWR blijkt dat het aantal vuurwapens dat na de invoering van de nieuwe wet als ‘verloren’ werd opgegeven, 10 keer hoger ligt dan daarvoor. Een aantal particulieren hebben hun vuurwapens, die illegaal waren geworden onder de nieuwe wet, doorverkocht, wat voor een instroom heeft gezorgd in het criminele, illegale circuit.
Politie en beleid hebben nood aan analyse en inzicht
Een pijnpunt bij het interpreteren van de statistieken is dat de verschillende politiezones de vaststellingen niet eenvormig registreren en de kwaliteit van de registraties niet altijd optimaal is. Om de strijd met illegale wapens aan te binden, is de politie vragende partij voor meer cijfermatig inzicht en een verdere capacitering van de diensten. Ook in het Nationaal Veiligheidsplan 2012-2015 is dit als prioriteit opgenomen. In overleg met politie en andere betrokkenen, is het Vredesinstituut alvast gestart met een omvattend onderzoeksproject om illegaal bezit, handel en gebruik van vuurwapens in België in kaart te brengen. De eerste resultaten daarvan worden eind volgend jaar verwacht.